Bugün: 21 Şubat 2019 Perşembe
Anasayfam Yap Ziyaretçi Defteri Künye
Yeni Üyelik Üye Girişi
  • Ana Sayfa
  • Ziyaretçi Defteri
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Duyuru-İlanlar
  • Tüm Yazarlar
  • İletişim
  • SON DAKİKA
    YARDIM ÇAĞRISI
    Artık sayaç ve montaj bedeli…
    Bal Avrupa pazarında
    Emekli maaş zammında son duurm

    GİYİM-KUŞAM

    Dünü: Geyikli’de 1950’li yıllardan önce erkek ve kadının her yeri kapalıdır. Hele kadının saçının teli görünmezdi.

    20 Ekim 2011 Perşembe 22:49
    Tweet
    Giysiler daha ziyade koyun-keçi yününden dokumalardı. Ayrıca kendirden dokunan keten giyecekler ve gurbete giderek alınabilen giysilerdi.

    Erkekler, pantolon yerine yünden zipka, şal; tevekten gömlek, yün çorap, çarık, fes veya kuşak giyerler; yırtılan, sökülen yerleri devamlı dikerek(sırıma) yıllarca kullanırlardı.

    Kadınlar, yün peştamal, yün şal, keten gömlek, kuşak(bele sarılan), yün çorap, çarık, gütni yallık(yakalık), tabla, çember giyerlerdi.

    Bugünü: Geyikli’de erkekler, bugün tamamen terzi ve konfeksiyondan giyinir. Ayakkabı, gömlek, kıravat yaygındır. Erkeklerin günlük giyimleri ile pazara veya uzak yolculuklara çıkarkenki giyimleri arasında-çoğu kez-belirgin bir fark olmaz. Ancak eskiden bir erkeğin kıyafetini şu giysiler oluştururdu:

    Fes/Kuşak(Guşak): Erkekler için fes başa konur, kuşak ise başa sarılırdı. Tamamen yünden ve yerli dokuma idi. Bugün eski fes ve kuşak pek kullanılmamaktadır. Fes yerine şapka veya fotör takanların sayısı parmakla sayılacak kadar azdır. Daha ziyade başlar açık bulunmaktadır.

    Göynek: Bugünkü atlet veya fanilanın yerini almaktaydı. Tamamen yerli dokumadır. Hammaddesi tarlada yetiştirilen kenevir kabuğudur. Bu bitkiye halk “kendir” der. Bunun dokunmuş kumaşına halk “tevek” der. Göynek tevekten biçilir ve dikilirdi. Bugün artık kullanılmaz. Bütün tevek dezgahları dağıtılmış, yerini hazır giyim almıştır. (Bu dokuma işinin nasıl yapıldığını ilerki bölümlerde ayrıntısına kadar anlatacağız).

    İç don: Eskiden adına “tevek donu” denirdi. Bu günkü kilot, şort yerine giyilirdi. Bu da aynı göynek gibi yapılırdı.

    Zipka/Pantolon(Pontul): Bu pantolonun paçaları çok dar ve yanlardan düğmelidir. Bunun tam aksine yukarısı oldukça geniştir. Yün dokuma kumaştan yapılır. Tamamen yerlidir. Yün dokumacılığı, tevek dokumacılığına göre tamamen farklıdır. Tanıtmaya çalıştığımız zipka, pantol bugün artık giyilmez, yerine normal pantolon giyilmektedir.

    Ceket(Ceget): Yine yün dokumadır. Zipka pantolon ile takım olarak giyilir. Takımın rengi, alt-üst siyahtır. Bugün zipka gibi bu da artık giyilmez; yerini, konfeksiyon ve terzi imali ceketler almıştır.

    Çorap(Corap): Halkın “corap înesi” dediği küçük şişlerle-yün ipliğinden-elde örülmektedir. Rengi, yünün rengidir; boyama yapılmaz. Bugün kış mevsimlerinde bu çoraplar hala giyilmektedir.

    Çarık(Çaruk): Deriden elde yapılır, ayağa giyilirdi. Eskiden ayakkabı yaygın değilken tamamen bu çarıklar giyilirdi. Ancak uzun süre dayanıklı değildi. (Çarığın nasıl yapıldığı, ilerki bölümlerde ölçüleriyle birlikte ayrıntılı olarak anlatılacaktır).

    Görüldüğü gibi; eskiden hiç para harcanmadan sağlanan giyim, bugün ağır paralara mal olmaktadır. Yerli malı kullanma alışkanlığı teşvik edilir ve geliştirilirse giyim daha ucuza mal olabilir. Bunun gibi, eskiden herkesin yağı, sütü, yumurtası kendi ürünü iken bugün bunlara para verenlerin sayısı bir hayli fazladır. Üreticilikten tüketiciliğe doğru hızlı bir geçiş göze çarpmaktadır. Kadınlar da, bugün tamamen para ile çarşıdan giyinmektedir. Eskiden el dokuması yerli ürünlerle yarı yarıya giyinmek mümkündü. Kadınların, eskiden giydiği elbiseler şunlardı:

    Yallık/Yarlık: K
    utnu denen kumaştan yapılırdı. Bu kumaşı, pamuk ya da ipekle karışık, kalın, ensiz kumaş diye tanımlayabiliriz. Kadınlar bunu, dört ucundaki ipleri vasıtasıyla yakalarına, göğüslerinin üzerine takarlardı. Bugün kesinlikle yok oldu. Genç kızlar içinde belki adını bile duymayanlar vardır.

    Çember(Cember): Yerli ‘yazma’dır. ‘Yemeni’ tipindedir. Karadeniz’e mahsus özel tip bir dokumadır. Hanımlar, başını örtmede kullanırlar. Siyah üzerine beyaz renkte ince desenler yapılmıştır. Kadınlar arasında bu desenler “pisik çavunu”(kedinin ayak izi), veya “dallı” diye adlandırılmaktadır.

    Tabla: Yukarıda anlattığımız çembere bir ilave ile değişik bir görünüm, bir tür model olarak başa sarılan şekli. Tablada iç sargı, çiçekli kısmı öne gelecek şekilde köşeli bir görünüm arzeder. Bu sargının açık bıraktığı kısımlar da, diğer çember ile kapatılarak normal yazma şeklinde sarılır. Tabi bu tabla sarma işi, biraz da beceri gerektirir. Düğün ve benzeri özel günlerde genç kızlar, kendine göre daha usta bulduğu arkadaşlarına rica ederek kendi tablasının da güzel olabilmesi için yardım ister. Bugün bu kıyafet de, yerini tamamen normal yazmaya bırakmıştır. Sadece özel gelin kıyafetinin bir parçası olarak gelinlere yine sarılmaktadır.
    Fistan(Fisdan): Kadın elbisesidir. Vücudu yukarıdan aşağıya kadar örtmektedir. Kendine göre özel, mahalli dikiş şekli vardır. Mahalli terziler bu ihtiyaca cevap vermektedir. Etekleri kıvrımlı, yakaları kıvrımlı ve işlemelidir. Bu işleme makine ile yapılan zik-zak renkli dikişlerden ibarettir. Etekleri üst üste bindirilerek kırmalı dikilir. 

    Bel kısmı daha dar, uzunluğu diz hizasına kadardır. Fistan henüz tamamen ortadan kalkmış değildir. Yine gelinlere giydirildiği gibi halktan da genç kız ve kadınlar ara ara giymektedirler. Bu tip fistanlar bugün dünya moda evlerinde Şoray modası, Çingene modası adı altında piyasaya hakim olma yolundadır. Kıvrımlı tipleri bu yolla ağır paralarla satılmaktadır. Köydeki yerli kadın terzileri bunun çok daha iyisini dikmektedirler. 

    Kuşak(Guşak): Kadınların bırakamadığı, bu gün de hala her kadının kullandığı hatta kullanmayanların belki biraz da ayıplanmasına sebep olan bir kuşamdır. Kuşak, her dönemde para ile alınmış, hiçbir zaman yerli olarak dokunmamıştır. Kuşak, bele sarılır. Kalın dokumalı, kırmızı-sarılı renkte ve yündendir. 

    Peştemal(Peşdambal): Kuşağın üzerine sarılır. Fistan hizası uzunluğundadır.Yana ve arkaya olmak üzere iki türlü bağlama şekli vardır. Fakat genellikle yana bağlanır. Peştemal, iki türlüdür. Eskiden, yerli dokuma, yün olanları kullanılırdı ki, bunun rengi siyah idi. Bu türleri artık yok oldu. Yerini, para ile alınan ve genellikle Trabzon-İskefiye(Çarşıbaşı) köylerindeki tezgahlarda dokunan kırmızımsı ve beyaz renkte geniş çubuklu, pamuklu dokuma olanı almıştır. Beyazının parlaklığına göre ve kırmızısının koyuluğuna göre; ‘kara  
    peştemal(peştambal)’ ve ‘beyaz peştemal’ olmak üzere bu da ikiye ayrılır. Bugün hep bu iki çeşit kullanılmaktadır. 

    Yörekbağı : Genç kızlar, beline ve peştemalın üzerine sararlar. Tamamen yerli dokumadır. Ham maddesi, renkli yün ipleridir. Genişliği, iki santimi pek geçmez. Uzunluğu, iki metre civarında olur(Kullanacak olanın bel genişliğine bağlıdır). Ucu, aynı tür iplerle yapılmış püsküllerle donatılmıştır. Bugün artık kullanılmamaktadır. 

    İşlik / Yelek : Bugün ‘yelek’ olarak bilinen bu giysinin eski adı ‘işlik’ idi. Ancak ‘işlik’le ‘yelek’ arasında farklılıktan da söz edebiliriz: Yelek, işliğin biraz daha geliştirilmiş şeklidir, diyebiliriz. İşlik, kadınların giydiği kollu bir tür ceket iken yelek; kolsuz, renkli kumaşların ve üzerindeki nakışların bir kompozisyonudur. Yeleği, yine mahalli terziler yapmaktadır.Yelek, genç kızların zekle giydiği bir giysidir. Düğün-dernek gibi özel günler ve bayramlarda giyimin bir parçası olma özelliğini hala sürdürmektedir. Yelek, önden düğmesizdir. Uzunluğu, bel hizasındadır. İşlemeli kısmı, daha çok ön ve etek kısımlarıdır. Son zamanlarda, sarı rengin hakim olduğu yelek, yaygınlaşmaktadır
     

    Anahtar Kelimeler: Dünü:, Geyikli’de, 1950’li, Yıllardan, önce, Erkek, Kadının, Her, Yeri
  • GİYİM-KUŞAM - HABERİNE YORUM GÖNDER
    İLGİLİ HABERLER
  • BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 3
  • BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 2
  • BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 1
  • MÂNİLERDEN DERLEME
  • SOSYAL HİZMETLER
  • Zor Politika Üzerine Bir Anektod
  • RUS İŞGALİ
  • GEYİKLİ'DEN GÖÇ/GÖÇÜN SEBEPLERİ
  • BASIN-YAYIN
  • SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 3
  • SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 2
  • SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 1
  • GEYİKLİ BELDESİ
  • SANCAK
  • Tarihî Fermanla Çizilen Sınırlar
  • Zara'dan Trabzon'a
  • HALKIN KULLANDIĞI ATASÖZLERİ - 2
  • HALKIN KULLANDIĞI ATASÖZLERİ - 1
  • Gurbette Birlik Coşkusu
  • Geyikli'de Bir 'Başöğretmen': Ahmet (Sarıkan)
  • İlgili Haberler
    BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 1
    Hıdıroğlu-merhum-Hacı Hasan Efendi (1300 doğumlu), üç yıl süreyle…
    BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 2
    Beni Evimin Kapısına Kadar Sırtında Götürmezsen!.
    BUNLARI BİLİYORMUYDUNUZ ? - 3
    Geceyi Ağaçta Geçiren Gurbetçi
    MÂNİLERDEN DERLEME
    Mânilerden Derleme
    SOSYAL HİZMETLER
    Geyikli’de iki tane İlköğretim Okulu, bir tane Çok Proğramlı Lise,…
    Zor Politika Üzerine Bir Anektod
    YAŞA GOLUU EMİCE YAŞA!..’ 1950’li yıllar...Bir kış mevsimi...Güneşli…
    RUS İŞGALİ
    Gıran’da karakol kurarlar. Yuşuf, İvan, Zahar, Vasil ve Yorgo, karakolda…
    GEYİKLİ'DEN GÖÇ/GÖÇÜN SEBEPLERİ
    Malını-mülkünü satarak, gayr-i menkullerinin senedini ihtiyar heyeti…
    BASIN-YAYIN
    Geyikli, eskiden dış dünyaya -gurbete, askere gidip gelenlerin dışında-…
    SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 1
    Geyikli ve yöre halkı, gündelik eğlencelerin yanında yılda bir kereye…
    SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 2
    Bu dağ üzerinde araştırılmaya değer birkaç konu olduğunu da belirtmeden…
    SİS DAĞI ŞENLİKLERİ - 3
    Camış Düzü’ndeki bu toparlanma süresi yeterli görülünce-ki bu…
    GEYİKLİ BELDESİ
    Beldenin ilçe merkezine olan uzaklığı 8km., il merkezine olan uzaklığı…
    SANCAK
    Araştırmalarımız sırasında, Geyikli’de Osmanlı İmparatorluğu’ndan…
    Tarihî Fermanla Çizilen Sınırlar
    Mezkur fermana göre Geyikli’nin sınırları, şu şekilde belirlenmiştir:…
    Zara'dan Trabzon'a
    Zara’dan, Pir Yunus isimli bir Türk beyinin himayesinde Trabzon’a…
    HALKIN KULLANDIĞI ATASÖZLERİ - 1
    Âca söökenme gurur, insana söökenme ölür; Allah’a sööken, demür…
    YAZARLAR Tümü
    Abdullah Gülay SOYKIRIMI KİM YAPTI ?
    Cemile Köse SAĞLIKTA HER ŞEYİ HALLETMİŞİZ! VAAAVVV!!!
    Arslan Balta ŞALPAZARI’NDA KAYBEDENLER/KAZANANLAR
    Özgür Gülay ÇANAKKALE ZAFERİ
    Kamil Bayraktar Zulüm Gazi Tanımadı...
    Hakkı Bayraktar Hatalarımız, Pişmanlıklarımız Ya Da Tövbenin Erdemine Ulaşabilmek
    Hasan Köse Tarih; Öncesi ve Sonrası Yoksa Masaldır
    İnceleme-Araştırma İnceleme-Araştırma
    Mustafa Atalar İmajımız Neden Bozuk
    GAZETE MANŞETLERİ
    FOTO GALERİ Tümü

    • Geyikli Dernegi Kermesi 2013

    • Geyikli'de iftar

    • Ali BAYRAKTAR-Cenaze

    • Samsun Derneği

    • Geyikli Derneği Genel Kurul - 1

    • Samet&Melike

    • Ziynet & Ercan

    • Zehranu r& Erol

    • Zihni Taşkın

    • Hakan & Kısmet

    • Geyikliden Kar Manzaraları

    • Hüsamet Gülay
    ÖZEL HABER
  • YARDIM ÇAĞRISI
  • Şabriye'nin Maçı
  • Trabzon'da, PKK'ya Büyük Operasyon.
  • VİDEO GALERİ Tümü

    • Hatırlar mısın?-2

    • Şehitlerimiz ve Gazilerimiz

    • Mustafa Dural "Çepni Horonu" 2015

    • Hatırlar mısın?-1

    • Geyikli de asker uğurlama - 2

    • Beşikdüzü sel felaketi

    • Örnek Muhtar Ali Demirbaş

    • Tayfun Akkaya - "Yalağuz"

    • Birol Bayraktar

    • Büyük Çocuk

    • Minik Yıldız

    • Sabriye Şengül
    ARŞİV
    Anasayfam Yap | Sık Kullanılanlara Ekle | Künye | İletişim | Sitene Ekle | Reklam| RSS 2.0 2019 © Copyright © by geyikli.org

    Yazılım: Haber-Sistemi


    web hosting: alemdarhost.com